Polskie Carcassonne – co zobaczyć w małopolskim Bieczu

W Bieczu znaleźliśmy się przypadkowo, powracając z innej podróży. Naszą uwagę przykuła ratuszowa wieża widoczna już z daleka.  Miasto Biecz ze względu na unikatowe walory architektoniczno-urbanistyczne należy do najpiękniejszych miast Polski południowej. Liczne zabytki, skupione na stosunkowo niewielkiej przestrzeni w obrębie średniowiecznej zabudowy, ograniczonej murami obronnymi nadają miastu niepowtarzalny charakter. Niejednokrotnie Biecz określany jest  „Perlą Podkarpacia”, „Małym Krakowem”, jak również „Polskim Carcassonne”.Biecz posiada barbakan, otoczony jest murami obronnymi, w których niegdyś znajdowało się kilkanaście baszt.  Rynek biecki zajmował 1/8 powierzchni całego miasta.

Zaparkowaliśmy niedaleko ratusza. Pierwotnie był to gotycki budynek, ze ścianami wykonanymi z cegły i ozdobionymi za pomocą wysokich okien. Ratusz posiadał wieżę strażniczą z zegarem. Niestety w XVI w. wieża uległa zawaleniu, a w jej ruinach zginął młody trębacz. Po zawaleniu wieży przystąpiono do jej odbudowy, dzięki funduszom Marcina Kromera.

Marcin Kromer urodził się w 1512 r. w Bieczu, gdzie ukończył szkołę parafialną, a następnie studiował w Akademii Krakowskiej. Pracował m.in. w kancelarii królewskiej. Studiował we Włoszech. Był sekretarzem arcybiskupa krakowskiego, a 1542 r. przyjął święcenia kapłańskie. Następnie został sekretarzem królewskim Zygmunta Augusta. Zajmował się sprawami pruskimi. Za prace historyczne o Polsce otrzymał od króla nobilitację. 

Nowa wieża zgodnie z panującą modą renesansu została zwieńczona kopułą, a ściany zostały ozdobione sgraffitem w geometryczne wzory (sgraffito – technika dekoracyjna w malarstwie ściennym, szczególnie popularna w okresie renesansu) . Ratusz został zwieńczony attyką natomiast ściany ozdobiono boniowaniem. Na wieży od zachodniej strony został wmurowany m.in. herb Marcina Kromera. Na ścianie wschodniej znajduje się unikatowa tarcza zegara z XVI w. z 24 godzinnym podziałem. Był to jedyny zegar w miejscu publicznym w Bieczu. Ratusz w pierwotnej formie przetrwał do XX w. na jego miejscu powstał nowo zbudowany budynek – rozebrano wówczas wschodnią jego część zachowując część zachodnią związaną z wieżą ratuszową. Na wieżę ratuszową prowadzą drewniane schody, którymi można wejść na platformę widokową, z której rozpościera się piękna panorama na dolinę Ropy, Beskid Niski oraz przyległe Pogórza Karpackie.

Imponujące wrażenie wywarła na nas Kolegiata Bożego Ciała. Jest to główny zabytek późnogotyckiej architektury Małopolski.

Do najcenniejszych elementów wyposażenia strzelistego wnętrza należą: renesansowe stalle oraz pomniki, obraz „Zdjęcie z krzyża” w ołtarzu głównym namalowany przez artystów z kręgu Michała Anioła, przedstawienia wykonane przez Stanisława Stwosza (syna Wita Stwosza), polichromia prezbiterium zaprojektowana i wykonana przez Włodzimierza Tetmajera przy współudziale bieczanina Apolinarego Kotowicza (ucznia Matejki). Artysta przedstawił w niej galerię królów polskich.

Od strony południowej kościoła na murze oporowym umieszczonych jest 13 figur, wykonanych z kamienia pińczowskiego, przedstawiających apostołów, a fundowanych przez pątników z Węgier i różne osobistości z regionu Biecza.

Dom z Basztą To piękna kamienica z renesansową attyką, fryzem sgraffitowym tzw. ”Stara Apteka”. W niej mieściła się najstarsza apteka na Podkarpaciu. Dzisiaj znajduje się tam Muzeum, a w nim ekspozycja aptekarska oraz ekspozycje dawnej muzyki i rzemiosła. Na terenie Muzeum znajduje się drewniana beczka o pojemności ok. 9 tyś. litrów. Od 1986 r. eksponowana na dziedzińcu wewnętrznym Domu z basztą, ważny symbol historycznych tradycji Biecza w handlu winem.

Baszta Kowalska zwana również Basztą plebańską, po przeprowadzeniu prac konserwatorskich w latach 80-tych XX w., została przekazana na cele muzealne. W baszcie kowalskiej znajduje się galeria malarstwa współczesnego oraz stała ekspozycja poświęcona bieckiemu harcerstwu. Na dziedzińcu znajduje się pomnik wspomnianego wcześniej bieczanina – Marcina Kromera.

System fortyfikacyjny Biecza sięga XIV w. Mury zostały rozbudowane w XVI i na początku XVII w., kiedy to wzmocniono je 17 basztami i wieżami. W latach 1584-1610 powstał Barbakan w celu wzmocnienia Bramy Górnej – głównej bramy do miasta. Baszty obsługiwane były przez cechy rzemieślnicze. Wraz ze zmianą techniki wojennej w XVII w. utraciły znaczenie i popadały w ruinę. Do czasów obecnych zachowały się nieliczne. Wzdłuż murów została utworzona alejka spacerowa.

Polska niejednokrotnie zaskakuje czarując małymi miasteczkami, wąskimi uliczkami, w których na turystów czekają skarby w postaci pięknych zabytków. Tym razem nie wszystko zobaczyliśmy, ale to co udało nam się obejrzeć jest wystarczające do polecenia. Biecz potrafi zachwycić zdecydowanie piękną starówką, a widok z wieży ratuszowej jest imponujący.